Leczenie eksperymentalne – nowości w radioterapii

 

Obecnie, prócz tradycyjnej radioterapii opracowuje się nowe metody, pozwalające na skuteczniejsze napromienianie tkanki chorej, przy jednoczesnym oszczędzaniu zdrowego jej otoczenia. W metodach tych wykorzystywane są m.in. związku węgla czy boru.

Metoda borowo-neutronowa
(Boron Neutron Capture Therapy – BNCT)

Polega ona na wstrzyknięciu do organizmu związku zawierającego bor (izotopu boru 10 B), wnikającego wyłącznie do komórek nowotworowych. Po zadziałaniu wiązką neutronów następuje rozszczepienie atomów tego pierwiastka, wyzwalające promieniowanie alfa (w reakcji neutronów o energiach rzędu kilku elektronowoltów z jądrami izotopu boru tworzy się jądro litu, cząstka alfa oraz kwant gamma). Jonizacja komórek nowotworowych, wywołana cząstkami alfa i kwantami gamma niszczy te komórki. Niszczone są wyłącznie chore tkanki.

W latach trzydziestych XX w. odkryto, że bor odkłada się w komórkach nowotworowych. Jednak dopiero niedawno udało się uzyskać substancję umożliwiającą wprowadzenie do nich odpowiedniej ilości tego pierwiastka i spowodowanie zniszczenia ich DNA po naświetleniu promieniowaniem neutronowym. Największą zaletą nowej metody jest, że nie niszczy zdrowych komórek, jak np. chemioterapia. Nie powinna zatem wywoływać poważniejszych działań niepożądanych. Można ją jednak stosować głównie w instytutach naukowych dysponujących reaktorami nuklearnymi. Uczeni z Uniwersytetu Birmingham opracowali urządzenie, które można wykorzystać w klinikach do leczenia glejaka złośliwego. Posłużyli się w nim niskoenergetycznym promieniowaniem neutronowym. Po zderzeniu z atomami boru, gromadzącego się w komórkach nowotworowych po wcześniejszym wstrzyknięciu do organizmu chorego specjalnego roztworu, promieniowanie wytwarza cząstki alfa, bezpośrednio niszczące guza. Podczas zabiegu zdrowe tkanki mózgu pozostają nienaruszone.

W Polsce prowadzony jest program badań nad tą bardzo obiecującą metodą.

Zobacz stronę polskiego programu

Terapia neutronowa

W budowie

Terapia protonowa

Terapia protonowa charakteryzuje się tym, iż wiązka promieniowania, przechodząc przez zdrowe tkanki, wytraca stosunkowo mało energii (nie szkodzi im), oddając największą część swojej mocy na końcu swojej „trasy” (ang. Bragg’s peak) i niszcząc bardzo precyzyjnie chorą tkankę. Radioterapię protonową wykorzystuje się więc w leczeniu nowotworów umiejscowionych w tkankach bardzo wrażliwych na promieniowanie. Jako że dawka promieniowania skupia się na nowotworze, napromieniowując pozostałą część tkanki w minimalnym stopniu, jest ona dla tych tkanek najmniej szkodliwa.

Głębokość, na jaką dociera wiązka, zależy od ich początkowej energii, można więc ją precyzyjnie kontrolować. Wiązkę protonów moduluje się za pomocą obracającej się tarczy z pleksiglasu, która pozwala uzyskać nieregularną wiązkę dopasowaną do rozmiarów nowotworu, więc ryzyko napromieniowania pozostałej części tkanki spada prawie do zera. Możliwe jest ponadto zastosowanie tej metody w radiochirurgii (podobnie jak gamma knife czy akceleratora liniowego).

Zalety metody to:
– zwiększona precyzja oddziaływania dzięki możliwości skierowania większej dawki promieniowania w obszar guza;
– zmniejszone ryzyko skutków ubocznych terapii dzięki dokładności „trafienia” w nowotwór i ograniczeniu napromienienia zdrowych tkanek w sąsiedztwie;
– wydłużona przeciętna długość życia pacjenta;
– zwiększona jednorazowo dostarczana do guza dawka promieniowanai, co pozwala zmniejszyć ilość potrzebnych naświetleń.

Ten rodzaj leczenia nie jest na razie dostępny w Polsce, a leczenie to jest bardzo kosztowne (25 tys. euro???).

Tutaj wyczerpujący opis terapii (ang.)

Terapia mezonowa

W budowie.

Polecam dodatkowe informacje:
Nowoczesne metody radioterapii